S.U. Sakıp Sabancı Müzesi, Müze Eserlerinin Dijital Ortama Aktarım Projesi

Yaşadığımız yüzyılda Müze kriterlerinin birçok köklü değişim geçirdiğine tanık olmaktayız. Bunlardan en önemlisi hiç şüphesiz müzelerin şeffaflaşmasıdır. Eski müze yapısının o içine kapalılığı ve dışarıdan hiçbir öneri ve eleştiriye tahammül edememesi…. Tüm bunlar artık batı müzeleri için unutulmuş birer hatıra olarak anılmaktadır. Türkiye’de müzecilik kavramının değerli olduğunun fark edilmesi ise 90’lı yılların sonlarına denk gelmektedir. Türkiye’de bu değişim çok yeni olsa dahi “Türk Müzeciliği” adına kısa sürede birçok olumlu yol kat edilmiştir. Devlet müzelerine nazaran en hızlı gelişimi gösterebilen Özel Müzeler olmuştur. Bu müzeleri sıralayacak olursak eğer; S.U. Sakıp Sabancı Müzesi, Rahmi Koç Müzesi ve İstanbul Modern Sanat Müzesi bunların ilk örneklerindendir.

2012 senesinin başında “S.U. Sakıp Sabancı Müzesi” Türk Müzeciliği açısından bir ilk denilebilecek bir projeye imza atmıştır. Bu projenin ismi; Müze Eserlerinin Dijital Ortama Aktarımı Projesi’dir. Projeye göre müze koleksiyonunda bulunan tüm eserlerin görselleri dijitalleştirilecek ve eserler hakkındaki envanter bilgilerinin özel bir program ile potansiyel müze ziyaretçilerinin internet ortamında hizmetine sunulacaktır.  Projenin tanıtımı ve internet ortamına aktarılan eserlerin paylaşımı Ekim (2012) ayı içerisinde gerçekleştirilmiştir. Kullanılan programın ismi CONTENTdm’dir. Bu program batı kökenli ülkelerde Üniversite Kütüphaneleri tarafından 2000’li yılların başında kullanılmaya başlanılmıştır. Program üreticisi bir Amerika şirketidir. Özellikle yazılı kaynakların dijital ortamda muhafaza edilmesi ve arşivlenmesi kolaylığını sağlayan bu program, ilk olarak Getty Center, Los Angeles tarafından müzecilik alanında kullanılmıştır. Bu program Fransız yazar ve döneminin Kültür Bakanı olan Andre Malraux’ğun “Duvarları Olmayan Müze” (1940’lı yılların sonu) projesine benzemektedir.  O’na göre müzenin koleksiyonunda bulunan tüm eserlerin fotoğrafları çekilmeli ve izleyicilere bu fotoğraflar sergilerde sunulmalıdır. Hem tüm eserler (yüksek ve alt sanat) aynı düzeye gelmiş olurlar hem de orjinal eser sergilenirken ve nakliyesi yapılırken zarar görmemiş olur. Getty Center kendi bünyesi içerisinde bu program hakkında gerekli birimi oluşturmuş ve müze koleksiyonunda bulunan eserlerin kayıt edilmesinde kullanılması düşünülen standartları geliştirmiş ve geliştirmeye de devam etmektedir. CONTENTdm oldukça yeni bir program olduğu için onun hakkında yazılabilecek çok fazla bilgi bulunamamaktadır. Yalnızca bu programı kullanan kişiler gerekli bilgilere sahip olabilirler.

Programda fark edilen en dikkat çekici özellik; S.U. Sakıp Sabancı Müzesi’nin şeffaflığına işaret etmesidir. “Müzenin tüm koleksiyonunu ziyaretçileriyle paylaşması”nın kanıtı niteliğinde olan bu proje aynı zamanda müze ziyaretçilerinin müzeye gelmeden önce internet ortamında eserler hakkında ön bilgi edinmesini ve sergi süresi içerisinde bilinçli olarak zaman geçirebilmesini sağlamaktadır. Bununla birlikte incelemek istediği eseri internet ortamında sınırsızca inceleyebilmekte ve hatta o eserin röprodüksiyonunu gerekli formu doldurduktan sonra müzeden isteyebilmektedir. Sergiyi gezdiği süre içerisinde yeterli zaman ayıramayan ve sergiden erken ayrılmak durumunda kalan ziyaretçiler için de çok önemli bir zaman tasarrufu yaratmaktadır. Sergiden erken ayrılan ziyaretçi incelemek istediği eseri evinde ya da yetişmesi gerektiği alana ulaştığı zaman internet yardımıyla inceleyebilmektedir. 

CONTENTdm